— Наўрад ці, баранеса... Вядома, я б з гэтым пагадзіўся, каб знікненне лорда Белсома не адбылося пры таямнічых абставінах. Лэдзі Белсом непакоілася, бо муж не прыйшоў начаваць, і толькі на наступную раніцу згадала, што перад адыходам ён чытаў нейкі ліст нязвыклых квадратных абрысаў, напісаны чорным атрамантам буйнымі літарамі. Яна знайшла гэты ліст на мужавым стале, аднак усё напісанае знікла за ноч з аркуша. Газета «Капіталь» звярнулася за тлумачэннямі да Жува, знакамітага камісара крымінальнага вышуку, які не раз выкрываў і затрымліваў небяспечных злачынцаў. Гісторыя з лістом насцярожыла Жува, і ён сказаў, што такія загадкавыя выпадкі ён можа звязаць толькі з Фантамасам.

Пасля апошніх слоў прысутныя адчулі сябе ніякавата.

— А хто яны такія, лорд і лэдзі Белсом? — спытала маркіза дэ Лангрун.

— Лорд Белсом у мінулым аташэ англійскага пасольства ў Парыжы,— сказала баранеса дэ Вібрэ.

* * *

Прабіла дзесяць гадзін. Маркіза дэ Лангрун звярнулася да Шарля Рамбэра:

— Цягнік, на якім прыязджае твой бацька, прыходзіць у Верэр а сёмай гадзіне?

— Так. Я ўпэўнены, што бацька ўзрадуецца, калі ўбачыць на вакзале не толькі мяне, але і Тэрэзу.

— Няхай і яна пойдзе з табою,— згадзілася маркіза.— Тэрэза, не забудзься папярэдзіць нашага мажардома Далона, каб падрыхтаваў карэту...

— Добра, бабуля.

Тэрэза з Шарлем сышлі з гасцёўні.

— Хто гэты юнак, Шарль Рамбэр? — пацікавіўся ксёндз.— Колькі ні прыгадваў, не ўспомню...

— Вядома,— азвалася маркіза.— Немагчыма ўспомніць таго, з кім не знаёмы. Хіба што чулі ад мяне часам імя Эцьена Рамбэра, майго даўняга сябра. Мы даўно з ім не бачыліся, але надоечы сустрэліся ў Парыжы на свяце. Дваццаць гадоў таму ён узяў шлюб з чароўнай дзяўчынай, але яна захварэла, баюся, што яна звар’яцела... Эцьену давялося пакласці яе ў клініку.

— Аднак з гэтага не вынікае, што ягоны сын мусіць быць тут, у замку,— заўважыў суддзя Банэ.

— Шарль Рамбэр скончыў сямейны пансіён у Гамбургу. З Эцьенавых лістоў я даведалася, што пані Рамбэр паклалі ў клініку, а сам ён мусіў з’ехаць на нейкі час з Парыжа, вось я і прапанавала: няхай Шарль пажыве ў мяне ў Бале, покуль ягоны бацька не вернецца. Ужо другі дзень Шарль тут.

— А Эцьен Рамбэр прыедзе заўтра? — спытаў ксёндз.

— Так...

Усе раптам змоўклі, бо Шарль Рамбэр вярнуўся ў гасцёўню:

— Вы казалі пра Фантамаса? Гэта так цікава.

— У гэтым няма нічога цікавага,— заўважыў суддзя.

— У наш час жыве такі таямнічы злодзей.

— У пана багатая фантазія,— сказаў суддзя,— залішне багатая, але гэта пройдзе, моладзь нярэдка гаворыць і не думае.

Час быў позні, і госці пачалі развітвацца.

— Шарль, калі ласка, зайдзі да мяне,— сказала маркіза,— я ж абяцала даць кнігу, яна ляжыць на маім сакрэтніку.

У сваім пакоі маркіза здзівілася:

— Відаць, я забылася яе пакласці. Але я ўсё адно павінна адамкнуць сакрэтнік, праверыць латарэйныя квіткі, мой падарунак Тэрэзе,— маркіза адамкнула ампірны сакрэтнік.— Гэта будзе цудоўна, калі маёй маленькай Тэрэзе пашанцуе!

— Сапраўды,— усміхнуўся Шарль.

Маркіза знайшла кнігу.

— Шкада, я бачыла нумар білета, які выйграў у «Капіталь», і забылася яго.

— Я магу прынесці газету,— прапанаваў Шарль.

— Не варта, ксёндз па серадах звычайна забірае прэсу за тыдзень, заўтра ўсё высветлім.

Шарль Рамбэр ляжаў у сваім пакоі, але заснуць не мог. Яго апанавалі трывожныя думкі. Мроіўся зменлівы вобраз Фантамаса. То ўяўляўся асілак са звярыным тварам, то белая істота з вогненнымі вачыма, то нешта неакрэсленае, фантом... Фантамас!!!

II
Трагедыя на досвітку

А пятай гадзіне раніцы Шарль Рамбэр і Тэрэза Авернуа выйшлі з замка ў сад. Калі яны міналі стайню, то сутыкнуліся з фурманам: ён выкочваў з-пад паветкі старасвецкую карэту.

— Добрай раніцы, Жан, не спяшайся,— крыкнула Тэрэза.— Мы пройдземся пешкі да вакзала, галоўнае, забяры нас адтуль.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Праз доўгую вакзальную пачакальню яны трапілі на перон.

— Вунь і цягнік,— Тэрэза паказала пальчыкам на маленькую аблачынку на даляглядзе.— Гэта дым ад паравоза, цягнік выйшаў з тунеля...

— Нарэшце,— сказаў Шарль Рамбэр.

Наблізіўся цягнік. Паравоз пыхнуў парай, скінуў хуткасць, спыніўся. Вагон першага класа стаў супраць Шарля і Тэрэзы. На вагоннай прыступцы стаяў мужчына ў гадах, прыгожы, высокі,— гэта і быў Эцьен Рамбэр. Ён саскочыў на перон, паставіў чамадан і абняў Шарля за плечы:

— Мой хлопчык, мой мілы хлопчык!

Тэрэза далікатна саступіла ўбок. Эцьен заўважыў яе і падаў руку.

— Мая маленькая Тэрэза, як ты змянілася! Ты ператварылася ў дарослую прывабную дзяўчыну з таго часу, як апошні раз я бачыў цябе яшчэ маленькай. Як пачуваецца твая бабуля?

— Бабуля пачуваецца выдатна,— падзякавала Тэрэза.— Яна просіць прабачэння, што не прыехала сустрэць.

— Нашто прабачэнні! Я чакаю, калі сам змагу падзякаваць за тое, што яна дала прытулак майму Шарлю.

Тым часам цягнік рушыў. Утрох яны выйшлі на пляц перад вакзалам.

— Нічога не разумею,— сказала Тэрэза.— Дзе карэта? Дзе Жан?

— Відаць, яго нешта затрымала,— усміхнуўся Эцьен Рамбэр.— Нічога, багаж пакінем у камеры хавання, а самі пройдземся пешкі!

Яны рушылі па дарозе да замка Бале.

Эцьен Рамбэр змоўк на колькі хвілін. Аднак неўзабаве азваўся зноў:

— Я гляджу, паркавую агароджу замянілі, вось гэтай сцяны раней не было, рос жываплот.

— А я ніякага жываплота не памятаю,— рассмяялася Тэрэза.— Мы пойдзем паўз стайні і даведаемся, чаму Жан не прыехаў за намі.

Тэрэза адчыніла маленькую, ледзь бачную брамку і прапусціла наперад Эцьена з Шарлем.

— Але Жана няма,— здзівілася яна.— Чаму ж мы яго не сустрэлі? А, зразумела... Небарака Жан! Іду ў заклад, ён чакае нас каля касцёла, ён жа кожную раніцу возіць мяне туды.

Пад вокнамі маркізы дэ Лангрун Тэрэза крыкнула:

— А вось і мы, бабуля!

Ёй ніхто не адказаў. У суседнім акне ўзнік мажардом Далон.

— Які жах! Такая бяда! Сёння раніцай мы знайшлі гаспадыню дэ Лангрун у сваім пакоі нежывую, яе зарэзалі...

III
Замкнёнае кола

Дэ Прэль, судовы следчы з пракуратуры Брыва, прыехаў у замак Бале.

— Пан Далон,— звярнуўся ён да мажардома,— прашу расказаць усе падрабязнасці. Як і калі знайшлі цела?

— Звычайна зранку,— распачаў мажардом,— я прыходжу да пані дэ Лангрун павітацца і атрымаць заданне на дзень. Гэтым разам я пагрукаў у дзверы і не пачуў адказу. Я пагрукаў мацней. Не разумею чаму, замест таго каб пайсці, я пхнуў дзверы... Мне цяжка пераказаць тое, што я адчуў, калі ўбачыў маю гаспадыню на падлозе нежывою, з жорстка перарэзаным горлам, на нейкі момант мне нават падалося, што галава яе адсечана...

— Гэта праўда, пан следчы,— пацвердзіў паліцыянт.— Забойства надзіва жорсткае. Раны жахлівыя...

— Нажавыя? — спытаў дэ Прэль.

— Няхай пан удакладніць сам,— паціснуў плячыма брыгадзір.

Следчы разам з мажардомам пайшлі ў спачывальню маркізы. Вялікі пакой быў абстаўлены старасвецкаю мэбляю. Па падлозе раскіданы паперы. Маркіза ляжала на падлозе. На ўсю шырыню шыі зеўрала шырокая рана.

— Жах,— прамармытаў дэ Прэль.

Ён агледзеў цела і зноў звярнуўся да Далона:

— У пакоі нічога не краналі?

— Нічога, пан следчы.

— I да сакрэтніка ніхто не падыходзіў? — удакладніў ён.

— Не, пан следчы.

— Маркіза трымала ў замку буйныя грошы?

Мажардом паціснуў плячыма.

— Мажліва, забойца і разлічваў, што пані дэ Лангрун захоўвала ў замку грошы, але ён не ўзяў нават пярсцёнкаў з начнога століка, відаць, яго нехта напалохаў.

— Акно было адчыненае? — спытаў следчы.

— Маркіза заўсёды спала з адчыненымі вокнамі,— адказаў мажардом.

Далейшы агляд вынікаў не даў, забойца не пакінуў ніякіх слядоў. Аднак дзверы на калідор зацікавілі дэ Прэля:

— Глядзіце, цікава: нехта напалову выкруціў шрубы з дзвярной засаўкі. Відаць, яе хацелі сарваць. Нябожчыца заўсёды замыкала дзверы на засаўку?

— Так! — адказаў Далон.

— Хто з прыслугі жыве ў замку?

— Мары — пакаёўка, Луіза — кухарка і аканом Эрвэ, але ўчора ён тут не начаваў. З дазволу маркізы хадзіў у вёску, але з умоваю, што ў замак вернецца толькі раніцаю. Нябожчыца была асцярожнаю жанчынаю, яна баялася, каб уночы ў замак хто не прабраўся.