Падрыхтаванае на падставе: Ніна Мацяш, Палёт над жытам. Вершы — Брэст, Выд. С. Лаўрова, 1997.— 58с. Серыя: Берасьцейскае вогнішча.
Рэдактар Зінаіда Дудзюк
Copyright © 2013 by Kamunikat.org
* * *
Я маю толькі ймя.
Чатары літаркі-
нібы чатыры бакі свету.
Твор,
мне прадвызначаны
дзеля пераствору
у плынь жыцця.
Тайнапіс лёсу, каторы
спрабую адтаемніць.
ТУТ, І ЦЯПЕР
Тут,
і цяпер
няўступна ўнушаецца,
што паныласць -
нармальны стан чалавека,
а прыязная ўсмешка -
гэта шчырасць
маскі.
Тут;
і цяпер
ваявіта даводзіцца,
што хлусня -
гэта чыстая праўда,
што ж да праўды самой,
то яе
увогуле не існуе,
а, значыцца,
няма і хлусні.
Тут,
і цяпер
расхлябенены
усе дзверы постраху,
каб замкнуліся вусны
на пытанні
пра духаўздымнае вызваленне,
магчымае тут,
і цяпер.
Покуль ёсць адважнікі,
будуць і баязліўцы.
Покуль ёсць баязліўцы -
будуць адважнікі.
Лунае высокае рэха:
Яднаймася!
Тут, і цяпер!
НЕ ЧУЕ
Усшэсця Госпадава дзень,
Вялічанне Ўсёмоцы Духа.
Прыпятых да зямлі людаей
Слоў шаматкая пацяруха,
Спаклонліва цалуе крыж
Хто целам, хто душой калекі,
І вочы кожнага - наўзвыш,
І модлы кожнага - пра лекі.
А строгасць воблікаў Святых
Тысячагоддзі ўсцяж вястуе:
Гасподзь схіляецца да ўсіх,
Ды
духам ніцых
Ён не чуе.
А ХТО ЗАМАХНЕЦЦА...
Мы - творства руіны.
Мы любім руіну:
і жывімся ёю ж бо,
і пустацвецім,
і хто замахнецца на нашу айчыну,
хай мае на ўвеце:
былое жыве -
не бяскрыўдна блукае
дзень-ноч самапасам
па друзе зляжалым.
Атругаю марыва
засцерагаем,
раздвоеным джалам:
у блёкаце
задзірванела ўзбуялым,
правітым ажынай
на сцежках вужыных,
ніхто
не зачэпіць тут
беспакарана
нас-
творства руіны,
нас -
творцаў руіны.
НА КАРЦІНАХ УРШУЛЫ
На карцінах Уршулы Люке
Барукаюцца з ветрам дрэвы,
Каб спакойна, патульна жылося
Невідочна-прысутным бюргерам
У мурах-камяніцах іхных:
Шчытна тоўпяцца мураванкі
На карцінах Уршулы Люке,
І ўцякае пад мостам Шпрэвэ,
І пад гнётам свайго пачварства
Вывінаецца, і пруцянее,
Распадае глумлівы спрут,
Што берлінскай сцяною зваўся, -
І хрыстосуюцца ў нябёсах
Мужна выстаялыя дрэвы.
На карцінах Уршулы Люке
Так звычайна ўсё -
а шматмерна.
Лаканічна-
а так яскрава.
Красамоўна.
Як і выява
Тых кладоў, маляваных мастачкай
Пад Варонежам ці пад Самарай
(а магла б і ў Белаазёрску,
ці ў любой беларускай мясціне -
маем скрозь мы такія пагосты):
Пад аголеным небам — нямыя
Земляныя гарбочкі, а кожны,
Кожны-загарадкай апяты:
Клеткі, клеткі...
і тут клеткі, клеткі...
- Нашым людзям цяжка даўмецца,
Што я гэта намалявала, -
уздыхае Уршула.
ДА СУСТРЭЧЫ!
Маўклівым развітальным клінам
Ляцелі гусі над Берлінам,
А мы па Мюллерштрасэ йшлі
І ўслед за выраем гусіным
Вачыма ўзрушана вялі.
Адкуль вы, гусі? З Беларусі?
Куды вы, гусі? Ў цёплы край?..
Няма адказу. Знай цярусіць
Сняжок з нябёсаў, быццам гусі
Свой пух страсаюць на "бывай",
Халодны пух ляціць - не тае,
І на плячах не растае.
Так і Айчыну замятае...
Даўно старонка дарагая
Нам на цяпло сваё скупая.
Любові ад людзей чакае.
Не ўмеюць людзі грэць яе.
Мы заўтра вернемся дадому.
У непагадзь, у безладзь, стому.
З чужыны - бы на чужыну...
Вам, птахі верныя, вядома,
Як цяжка з золі, з ледалому
Выдабываць крыльмі вясну.
Да стрэчы,гусі!
ВЯЧОРНАЯ МАЛІТВА
Даруй мне, Госпадзе, мой цяжкі грэх:
Сягоння я з сабой не саўладала,
Не ўтаймавала каламуты шалу,
Нянавісці да чалавека
З мазгамі хворымі.
Даруй мне, Божа:
Упершыню ў жыцці аж так варожа
Смяротны выдыхнуўся мной праклён...
Я помню запавет: "Не асудзі".
Я ведаю: Табой судзіма буду, —
Няхай жа воля здзеецца Твая! -
Але даруй, што поскудзь гэту, Юду,
Адродка гэтага любіць не здольна я!
Калі ён з роднай мацеры, маньяк,
Па-сатанінску здзекуецца, дужы,
Ірве язык ёй, адцінае вушы,
Вымае вочы, гвалціць памяць,—
Як,
О Госпадзе, як розуму не страціць,
Гэта ўоё бачачы,
Бяссілы
Суняць, ацяміць, здаць дактарам яго?!
Хоць лек ніякі ўжо тут не паможа...
Даруй мне, Божа.
* * *
Калі б замовіла свой страх,
Калі б яго я пазбылася,
Душа не чэзла б у мурах,
Душа купалася б у ясі.
Надарваецца ж гэткі цуд:
Бы збоч самой сябе стаю я,
А ўсё, што мне балела тут,
Як падаліст, ля ног шумуе.
Не вусцішна ні за сябе,
Ні за радню, ні за сябрыну,
Ні за бяссілую Айчыну:
Хіжак ёй печань не дзяўбе.
Бо годны вызначаны шлях,
І ланцугі сарваны з духу,
І рух разгортвае абсяг
Бязмежжа
за вяршыняй скрухі...
Надарваецца ж гэткі міг!..
МІЖ КВЕЦІВАМ СНЕГУ
Й ПЯШЧОТНАЙ СНЯЖНІЦАЮ ВІШНІ
Максіму Багдановічу
- Ён быў тваім Братам, - сказала сястрыца Данута, -
Абыйдзены шчасцем, шчэ больш безнадзейны ў пакутах,
Скажы пра Яго!»
Памаліся,
і будзеш пачута.
.................................................................................................
Амне -зацяло..,
Хоць сябе й пачуваю сястрою
Самотай Паэтавай сэрца самотнае крою.
Між квецівам снегу й пяшчотнай сняжніцаю вішні
Адшчодрыў палёту Яму над юдоллю Ўсявышні.
Крылаты заўжды асмяецца бяскрылымі ўсімі,
Зняважыцца імі, адпрэчыцца імі, Максіме.
Мінецца зямное - і немач, і пыха, і зверства,
І стома змагання, і ў лепшую долю няверства.
Адно не міне, не замосціцца - прорва самоты
Духоўнай істоты ў шуканні Красы між марноты,
Ці ж толькі ад жалю да нашае нэндзы краёвай
Бог вусны Твае растуліў беларускаю мовай?!
Не на прамінанне блукае вярэдліва рэха
Між цёплай сняжніцаю вішні і квецівам снегу.
ХРЫСТОС УВАСКРОС!
Бог праўды ўваскрос
і ў мястэчку маім
Велікоднаю ночай:
на фасадах дамоў,
на платах і на крамах
святочна зазорыла Слова:
НАШ ДОМ-БЕЛАРУСЬ!
Як ні злыднічай,
апантаны хаўрус
ліхадухаў ды патарочаў,
а Бог праўды жывы,
уваскрос:
бел-чырвона-бялюткім палотаішчам
на дроце высокавальтовым
дабравесціць прароча!
О саўковыя фарысеі ды садукеі,
віхлявыя айчынапрадаўцыды стукачы,
вашы поцемныя квачы
могуць сцены працерці наскрозь, —
не запэцаць вам,
не сцерці на друз
духаўздымнае:
НАШ ДОМ-БЕЛАРУСЬ!,
бо - жыве Беларусь!
