Той час,—
Калі глядзелі на цябе
Вароны, валуны і змеі,—
Пчалу сачыў на залатой вярбе,
Падобнай да палескае касмеі.

На хвалях узнікаў абраз тугі
З вянком сухім і ручніком зрудзелым
I ад вады ўцякалі берагі,
А да вады імкнуліся, глядзелі,
Забыўшыся на час і на цябе,
Вароны, валуны і змеі,
I ўслед пчала —
Ёй сумна на вярбе,
Ёй лепей тут,
На залатой касмеі.

I нават час
I той глядзеў сюды —
На чысціню таемнае вады
Каля гароду,
А ў гародзе маці
Не пакідала з доўгае грады
Насенне красак у хвартух збіраці.

МАТЧЫН РАДОК

Адзін, як вока ў лобе,
У лузе дуб зялёны.
Сядзяць на гэтым дубе
Сарока і варона.

Сарока хоча сала
I кірмашовых плётак.
Лупінак, скорак мала
Каля старога плота.

Варона хоча сесці
На спіну да каровы,
Наскубці мяккай шэрсці
Сабе на сачык новы,—

Ці маёй маці Любе
З яе радком маўлёным:
«Адзін, як вока ў лобе...»
У лузе дуб зялёны.

НАД ПЛЯЦАМ

А плота пакуль што няма —
Над пляцам кружыліся дошкі.
Брахала на дошкі шчаня,
I вапнаю пахлі валошкі.

Для шулаў, для лагаў — дубы,
Глухім плывучы абшарам,
Раструшчвалі чарапы
Аблезлым балотным хмарам.

Ад хвояў цяжкая імгла —
Цяжэй за спякоту цагельні.
Цякла на валошку смала,
I жоўтыя лапы цяжэлі.

У глінішчы жалезнякі
Выкопвалі з бітае гліны
I водар, і хвалі ракі
I кідалі іх у драбіны.

Цыратай засланае дно
Ці скруткам якой палатніны...
Звісала над пляцам радно,
Затульваючы глабіны.

I кроквы спынялі свой крок
Над пляцам.
I збегліся ў небе
I латы, і гонта, і дрот,
I зроблены з яблыні гэбель.

Вось так пачынаўся мой свет —
Раскручваўся толь на цагліны
Падмурку.
I клаліся ўслед
Абчэсаныя падваліны...

Маленства, як тое шчаня,
Як смолкія тыя валошкі,
Як дзіва, што плота няма,
А ў небе і сонца, і дошкі.

БОНДАР

Амерычкі, еўропкі —
Адзінства не стае.
Вы згубленыя клёпкі
Бочкі аднае.

Вы на шляхах шаленства —
Шляхоў тых не злічыць! —
З ляшчыны і жалеза
Згубілі абручы.

Як не сваё згубілі,
А чортава майно.
Абкамянелі ў пыле
I накрыўка, і дно.

Не выспеліць арэшкі
На абручах кара.
На згубленыя рэшткі
Няма гаспадара.

Вам трэба у спажытку
Быць схоўняй назаўжды
На мёд, віно і жыта,
I на алей руды.

Або жытлом часовым —
Дзвярэй не зачыняць!
Для юнакоў вясёлых,
Што з Дыягена кпяць.

Сабраць вас трэба...
Зрэшты,
Усё пакуль дарма,
На згубленыя рэшткі
I бондара няма...

А бондар быў і хвацка
Рабіў работы ўсе —
Максімавіч па бацьку,
Па імю Аляксей.

Усё цаніў, не грэбваў
I спевам вераб'я.
Даёнкі, бойкі, цэбры
I жлукты вырабляў.

Ахвочую на моду
Да пеўневых галоў,
Дубовую калоду
На клёпкі ён калоў.

У працы ведаў меру
I для танчэйшых спраў,
Адсунуўшы сякеру,
Шаршэтку-гэблік браў.

У рухах нетаропкі,
У стружкі пот зганяў,
Да аднае — ўсе клёпкі
На спусту падганяў.

I клёпкі ў крузе шчыльным
Адна адну плячом
Сціналі пад ляшчынным,
Надзейным абручом.

Пусціўшы пры даробку
У бочку струк які,
Хапаўся ён за склобку
І вычышчаў струкі.

Каб не цякла, не лішне
Набоічам наўскос
У шчыліну на днішчы
Утрамбаваць рагоз.

У шчыліну-разору...
I днішча наўскасы
Прыладжваў у атору
На доўгія часы.

Сцякала стома з цягляў
На тванныя карчы.
Нацягічам нацягваў
Тугія абручы.

Па абручах, па новых,
Як глухаваты гром,—
Набоічам кляновым,
Драўляным малатком!

Усё рабіў, як цацку
На продаж ці ў музей,—
Максімавіч па бацьку,
Па імю Аляксей.

Праз чэрвеньскія травы
Салдацкаю ступой
Дайшоў да пераправы
На чорны бераг той...

I жалю цень пярэсты
Паслаўся ў дол яму:
«Каму сваё майстэрства
Ты перадаў, каму?»

I чулася: «Нікому...
Вайна так неўспадзеў...
Ні хлопчыку малому,
Ні дзеду не паспеў».

Амерычкі, еўропкі...
Вайна так неўспадзеў...
На згубленыя клёпкі
Цень атаму асеў.

Ужо выразным край стаў
Бяды, таму крычы,
Каб нейкі новы майстар
Сцяў клёпкі ў абручы.

Крычы, каб паяднацца
У шчыльныя рады
З бунтоўнасцю юнацкай
Супроць тае бяды.

Такому верны бунту
I ўсёй зямной красе
Мой дзед, палескі бондар
I воін — Аляксей.

ДВА ВЕРШЫ

1

Згорнутыя пялёсткі шольсіі
Нагадваюць жоўты сцяжок чыгуначніка.
Гэта з маіх назіранняў,
З таго часу, калі,
Прыехаўшы з Масквы,
Я ішоў да маці ў гарод
Паглядзець на краскі,
На спелыя струкі белага бобу,
Які маці абрывала ў запінку.

Мне патрэбны былі параўнанні,
Бо так нас вучылі
Ў Літаратурным інстытуце.
I я параўноўваў краскі з тымі рэчамі,
Што былі ў двары
Або за нашым плотам.

I параўнанняў было багата,
Столькі ж —
Колькі красак у давыд-гарадоцкіх
Гародах.
А засталося з пары вучнёўства
Толькі тое,
Што ў братак —
Злыя пыскі кацянят,
А жоўтыя пялёсткі шольсіі —
Згорнуты сцяжок чыгуначніка.
I параўнанне гэтае
Мяне заўсёды супакойвае
Перад кожнай дарогай.

2

За хатай шольсія цвіце,
I кружыцца пяро ля долу.
У правай матчынай руцэ
Хвост надзімае дзікі голуб.

А ў левай коршак малады
Пагрозна шыю выгінае...
Пяро зляцела да грады —
Чыё яно?
Ніхто не знае.

Дурненькі коршак малады
I дзікі голуб дурнаваты,
Два ворагі і два браты,
Якой чакаеце вы раты?

Вас маці выпусціць.
Пасля —
Па тым, чыё пяро,
Спазнае,
Што у сыну больш:
Дабра ці зла?
I слёзы ў шольсію схавае.

ЗА РАКОЮ

Мамачка,
Давай мы пагаворым
I пра тое, як раней было,
I пра тое, як глядзелі зоры
На акуты куфар і вясло.

Я вяслую,
Ты глядзіш на бацьку...
Цемра адбягае ад вясла,
I тужлівай робіцца знянацку
Ноч вады, жыцця і хараства.

Ноч зайцоў і вучаных мядзведзяў,
Бубны хочуць з бору уцячы,
I цыганскі месячык угледзеў,
Што вязём мы куфар уначы.
Мамачка,
Дзе твой настрой вясёлы,
Вось і лодка ціха прыстае,
I скрыгочуць куфравыя колы
Па пяску, ламаччы і траве.
Вось і ён,
Начны і неабжыты,
За ракою,
Як за лёсам, дом,
Але ж нешта гэты дом набыты
Думкі твае студзіць скразняком.

А ў старой хаціне абымшэлай,
Да якой няма звароту нам,
На ўвесь свет
І на Сусвет весь белы
Весела жывецца цыганам.

Читать книгу онлайн Над пляцам - автор Леанід Дранько-Майсюк или скачать бесплатно и без регистрации в формате fb2. Книга написана в 1986 году, в жанре Поэзия. Читаемые, полные версии книг, без сокращений - на сайте Knigism.online.