Лірыка. Паэмы.
1996 – 2002
Падрыхтаванае на падставе: Ніл Гілевіч, Паланэз Агінскага: Лірыка. Паэмы. 1996 – 2002 — Маладэчна 2002. — 141 с., Бібліятэчка часопіса «КУФЭРАК Віленшчыны» № 6
Рэдактар: Міхась Казлоўскі
© OCR: Камунікат.org, 2010
© Інтэрнэт-версія: Камунікат.org, 2010
Тады, як зямная канчалася цвердзь
I сцежка зрывалася ў прорву, у багну –
Я нечага іншага, большага прагнуў,
Сляпак, я не думаў пра гібель і смерць.
А гібель зусім недалёка была.
Як здань-невідзімка хадзіла па следу.
Куды ні падамся, прыйду ці прыеду –
Глядзела-сачыла за мной з-за вугла.
Я ж быў неабачны - не знаў засцярог,
Даверлівы быў я - не помніў пра злыдняў,
I мог бы зрабіцца ахвярай бяскрыўднай...
Ды быў нада мною, напэўнае, Бог.
Таму і дагэтуль на цвердзі стаю.
I рад, калі скажа мне поціск далоні:
«Трымайся, таварыш! На родным загоне
Яшчэ ты не скончыў работу сваю!..»
1996, чэрвень
Родная мова! Ты воч не расі!
Лёс твой - свабода.
Іменна та незалежнасць дасі
Духу народа.
Ты - чыя веліч, і моц, і краса
Толькі ўзыходзяць.
Ты - чыя слава наперадзе ўся,
У тысячагоддзях.
1997, травень
Памяці Ліпы
У дамавіне, ўсланай палатном,
Акаймаванай крэпам і мярэжкай,
Яна заснула непрабудным сном
З ледзь-ледзь прькметнай на губах усмешкай.
Яе надзіва маладжавы твар,
Без следу мук і без маршчынак жорсткіх,
Не страціўшы зямнога хараства,
Прыдбаў якойсьці іншай прыгажосці.
Высокае адкрытае чало
Красою вечнасці ўжо аддавала.
I нешта царственнае ў ёй было,
I штось ад Маці Боскай праступала.
Яе спакойны, чысты, як абраз,
Застыглы воблік, перад свечкай з цэрквы,
Як быццам гаварыў да ўсіх да нас;
«Не плачце!.. Гэта лепш, чым боль нясцерпны.
Вы знаеце, як я хацела жыць,
Каб радавацца вам - я вас любіла.
I каб у Бога літасць заслужыць –
Усё, што ўмела, для дабра рабіла.
Я дажывала дні свае з мальбой,
Каб лёс да вас быў болей літасцівы.
I не бяда, калі душы маёй
Аднойчы вы не клікнеце ў гасціны.
Я не пакрыўджуся... Далёка, там,
Дзе ўсё пад знакам вечнага прычасця,
Я буду думаць, што напэўна ж вам
Бог большай мераю адмераў шчасця».
1997, травень
Ну так, на Парнасе не дзіўнае штось –
I графаманы, і фальсіфікатары.
I блазны з пароды юродзівых ёсць.
I нават, шануючы вас, правакатары.
Усякіх хапае. Ды што - графаман
Ці блазен? Пашліце іх к чортавай матары –
I будуць грымець вам на ўсю глухамань
Бясспрэчныя таленты і... правакатары.
Па чым іх адрозніць - ці гэны, ці не?
Па рэху, што коціцца ўдаль з перакатамі.
Так ёсць і так будзе, дзе вечна ў цане
Даносчыкі, сышчыкі і правакатары.
1997, жнівень
О, як яны натхнялі,
Папоўзаўшы па вершах,
Паэтаў беларускіх
На вылет у прастор:
З акна або з балкона
Аношняга паверха –
На тратуар каменны
Ці на каменнн двор!..
1997, жнівень
Я глядзеў на краскі ў лузе майскім:
Як зырчаць яны ў густой траве!
I ў той вязі, што спляталі краскі,
Прачытаў я: Беларусь жыве!
I гукнуў ад радасці: браты!
Вось ён - сімвал нашай праваты!
I калі хто духам паў у скрусе –
Учытайся ў красак вязь на лузе!
Я глядзеу на белае каменне,
Што з раллі тырчала па зіме.
I з тых белых знакаў на імгненне
Словы ўзніклі: Беларусь жыве!
I гукнуў я з радасці: браты!
Вось ёк - сімвал нашай праваты!
I калі каго ўзяло сумненне –
Глянь пільней на белае каменне!
Я глядзеў на неба зорны купал,
На зіхоткі пыл у сіняве,
I па зорках у бліскучых купах
Прачытаў я: Беларусь жыве!
I гукнуў ад радасці: браты!
Вось ён - сімвал нашай праваты!
Божы знак! I калі з вас каторы
Траціць веру стаў - чытайце зоры!
1997, верасень
Даруй мне ўсё, што можаш дараваць,
А што не можаш - памалюся Богу,
Мо ён даруе, перш чым скіраваць
Маю душу ў апошнюю дарогу.
Мая душа... Якая толькі дрэнь
Не сілілася завалодаць ёю!
Каб у бязмоўны, безаблічны цень
Ператварыць. Каб не была маёю.
I, можа, так бы й сталася даўно,
Калі б не ты, мой ангел-выра тоўца.
Калі б не голас твой і не яно –
Табе адненькай ведамае слоўца.
1997, верасень
Вось яно, тое,
Чаго мне так моцна —
Я толькі цяпер зразумеў —
Нехапала:
Дотыку дробных,
Калюча-гаючых дажджынак
да сэрца...
У міг акрыяла!
1997, верасень
Як лісце жоўтае, без подыху
Вятрынкі, капае дадолу, -
Так дні мае злятаюць поціху –
З гасцей вяртаюцца дадому.
Ах, да чаго ж, зямелька волглая,
Былі кароткія гасціны!
Як бы й зусім, як бы I ўвогуле
Не быў, не жыў, не меў Айчыны.
1997, верасень
Што, сябры, ужо пра волю песні
Пець нялюба вам? Што - не чуваць?
Ах, да шкодных недзе іх аднеслі?
Ах, ужо няможна іх спяваць?
О, тады, канешна!.. Не спявайце.
Правільна! Тут ясна й прастаку.
Ну, а дзеля хлеба — падвывайце!
Падвывайце чорнаму ваўку!
1997, верасень
Не бядуйце, настаўнікі мілыя,
Што з праграм і падручнікаў школьных
Песні-думы паэта праўдзівыя
Выдзяўбаюць, як шкоднікаў шкодных.
Выдзяўбаюць з той самай нянавісцю,
Як калісь, на крывавым прадвесні,
Каршуны, што віселі тут навіссю,
Выдзяўбалі Купалавы песні.
Выдзяўбаюць!.. А хто ж бо заступіцца?
Хто падымецца? Хто абароніць?
Белы зайчык пад кусцікам туліцца.
Звон на вежы знямелай не звоніць.
Звон не звоніць... Ды хоць і панылыя
Па калдобінах цягнуцца будні –
Не бядуйце, настаўнікі мілыя:
Шчырым песням не згінуць ад блудні.
З тых праграм, што ваююць, як ратнікі,
За свабоду — ніякім дэкрэтам
Іх не зняць! Калі нават сцярвятнікі
Заўтра выдзеўбуць сэрца паэта.
1997, кастрычнік
![Нил Семёнович Гилевич - Паланэз Агінскага [Лірыка. Паэмы. 1996 – 2002]](https://knigism.online/covers/50/c4/53799_100x150.jpg "Нил Семёнович Гилевич - Паланэз Агінскага [Лірыка. Паэмы. 1996 – 2002]")