* * *
Загараецца першая зорка ад подыху ночы.
Забываецца першая радасць
у дні прамінулым.
Не разгледзяць далёкага шчасця
стамлёныя вочы.
Памірае пяшчота.
Сціхае атручаны вулей.
Пойдзем, браце, да зорак!
Нічога нас тут не трымае.
Бедны Йорык смяецца
апошняй кашчавай усмешкай.
У даведнік укладвае ружу
апошні рамантык.
I сівее ад крэйдавай фарбы
забытая вежа.
* * *
Колькі разумных!
Ніколі не скончыцца восень.
Як паважаюць сябе!
Не згарае лістота.
Юрад праходзіць па сцежцы бетоннае босы,
Ён размаўляе з нябёсамі.
Ён не самотны.
Колькі выбітных!
А ў лужынах плавае лісце.
Нехта ілбом сагравае аконную шыбу.
Кветкі ў празрыстай абгортцы
гніюць на граніце,
Дзе пасадзіў генерал персанальную ліпу.
Колькі тут помнікаў!
Восень прастуе праз горад.
Дзеліцца юрад з варонай кавалкам батона.
Людзі вакол мікрафона разумна гавораць,
I захлынаюцца розумам
ля мікрафона.
Сыплецца дождж і лістота на бедныя душы.
Кроплі на дахах бляшаных грукочуць,
што кулі.
Юрад кружляе
паміж лістападу і лужын.
Словы нячутныя
ў небе над ім патанулі.
* * *
Толькі балота не здрадзіць ніколі.
Прыме тваю адбалелую душу.
Свет патанае ў самоце паволі.
Гіне краіна паэтаў нядужых.
Толькі балота не здрадзіць...
У нетрах
Шчыра схавае і звера, і князя.
Подых дрыгвы пад дарогаю шэрай —
Штучная скура асфальту ўзнялася.
Толькі балота...
А што застаецца
Нам у нявернай смузе вераснёвай?
Гаці гаціць непакорлівым веццем,
Покуль збіраюцца ў замку на ловы?
Толькі... Над глебай, парослай крыжамі,
Летае сіні балотны агеньчык.
Толькі цікуе дрыгва пад нагамі,
Покуль з дарогі саступіш у вечнасць.
* * *
Кароль Пясчанага Замка
ўладарыць Сусветам поўні.
Усё, што поўня асвеціць —
яму свой лёс уручае.
Кароль Пясчанага замка
учора свайго не помніць,
А ўсё, што збудзецца заўтра,
ён ведае да адчаю.
Лунаюць яго фрэгаты
па хвалях срэбных аблокаў,
Празрыстыя воі ходзяць
праз сцены нашых кватэраў.
Кароль Пясчанага замка
жыццё забірае лёгка.
Пяском прасыпецца вечнасць,
і вецер змяце паперы.
Кароль Пясчанага замка
з лускою і доўгім джалам.
Ён скручвае цела ў кольцы.
Блішчыць у кароне зорка.
Пясчаны замак аднойчы
дзіця маё збудавала.
Мы болыл не былі ніколі
на тым пясчаным пагорку.
* * *
Ноч пачынаецца першаю смерцю.
Вокны анёл расчыняе імкліва.
Што адратуе ў бязлітасным свеце —
Кніга заклёнаў ці кніга малітваў?
Цяжка прызнацца — не бачу дарогі.
Цяжка змірыцца — не будзе світання.
Сцелюцца цені начныя пад ногі,
Быццам бы змеепадобныя здані.
Звон бранзалетаў па гулкай падлозе —
Сведкай кахання ці сведкаю смерці?
Падаюць рукі на коўдру ў знямозе
Абараніцца ад ночы ў Сусвеце.
Колькі дарэмнага сказана ўчора.
Колькі разумнага лёгка растала.
Вершнікі топчуць павержаны горад.
Душы ўзлятаюць над ідалам славы.
ПАРТРЭТ БАБУЛІ
Прабачце, паненка,
у строях шляхетных цнатлівых,
З бялюткім праборам у гладкіх, як лён, валасах.
Былі вы з гасцямі прыветнай, прыстойна-маўклівай.
I думка адна пра каханне навейвала страх.
А мне ўжо нічога ад вас не пакінулі воды,
Імклівыя воды старой радаводнай ракі.
Спадніцы крухмальныя сталі пялюшкамі потым,
Каўнер-самавяз памяняны на лыжку мукі.
I рукі, што ўмелі задумліва клавішы лашчыць,
I крыжыкам шыць, і лацінскія кніжкі гартаць,
Пасля навучыліся працы штодзённай, бяднячай,
I ўнукам нічога амаль не змаглі перадаць.
I я ці змагу на калені ў царкве апусціцца
Так проста і шчыра, ці маўзеру ў вока зірнуць,
I, нат не збялеўшы, чужынцу шпурнуць завушніцы
і шлюбны пярсцёнак — а годнасці — не забяруць.
Прабачце, паненка
у строгім шляхецкім убранні.
Я ведаю — вы не такой уяўлялі мяне.
Ды нейкую сувязь пакінула неба між намі,
Таму і вісіць ваш партрэт у мяне на сцяне,
Таму і складаюцца гэткія дзіўныя вершы,
Таму непамысна мне ў тлумных сучасных сяброў,
I дом мой заўсёды — як ціхая кутняя вежа,
I мову — адну выбіраю між роднасных моў.
ДВУХТВАРАСЦЬ
Калі чалавек — гэта ліст,
адкінуты дрэвам на вецер,
ён мае, як ліст, два бакі —зялёны і срэбны.
Два твары — зялёны і срэбны — ён мае.
Зялёны, да сонца павернуты, твар
піў сонца, цягнуўся за ім,
як мог, выварочваў зялёны хрыбецік,
адпіхваў суседзяў, між ценяў варочаўся, быццам
у коле гарачых вуголляў смарагдавы скарпіён,
Абы жыватворныя промні
злавіць, паглынуць, увасобіць
Ва ўласную прагную плоць.
А срэбраны бок — прахалодны заўсёды,
мяккі і пяшчотны, але анікому не бачны,
твар месячны і патаемны, задумлівы, сонны,
заўсёды глядзеў на зямлю,
гэта значыць —
на смерць,
цвярдую, пляскатую смерць
для лістоў і людзей.
Гляджу ў свае вочы і бачу
зялёны і срэбраны колер,
у зманлівым мігаценні —
як ліст на вятры трапеча.
Дзве існасці. Два абліччы.
Такі вось сюррэалізм.
ДВА КРЫЖЫ
На крыжы маланак
соладка памерці.
Прад усім Сусветам праблішчэць пакутай.
А абраць Галгофай тую кучу смецця,
На якой жывем мы —
гэта ж на смех Юдам.
Ведаць, што ўзнясешся —
чым не ўзнагарода.
А сысці ў нямоцтва —
чаша для аскета.
На крыжах з маланак — геніі народа.
На крыжах аконных — ціхія паэты.
Божа літасцівы, не пазбаў надзеі
За зямлю хоць гукам, словам зачапіцца.
Не для нас так страшна неба залацее,
Ды затое пахне тлом — для нас — ігліца.
За раскрыжаваных п'е народ штодзённа,
Толькі не падыдзе зняць з крыжа — ніводны.
Над крыжом з маланак — скіпетр і карона,
Сціплая даведка — пад крыжом аконным.
АЛЮЗП
1. Высокая літаратура
Лаўравы ліст,
дастаткова засохлы і хрусткі,
Бронзавы ключ, відавочна мастацкай работы,
Што адчыняў — невядома.
Высокай натуры
Гэта прыдасца...
Кавалачак высахлых сотаў,
Месячны промень,
абрывак калючага дроту —
Гэта, панове,
высокая літаратура.
Пэўна ж, рэцэпт дасканалы.
Галінка агрэсту,
Фігавы лісцік ад першай мадэлі Адама,
Два паламаных алоўкі,
чыясь тэлеграма
З доўгім шматкроп'ем замест шараговага тэксту
Трохі тугі па нязбытным.
Пяро херувіма,
Усведамленне сваей непатрэбнасці.
Бура
У крышталёвае шклянцы.
Дзве порцыі дыма —
Ад цыгарэт і спалёнага гунамі Рыма —
Гэта, панове,
высокая літаратура.
Трохі крыві ад уласнага сэрца.
Атрута,
Што выдзяляе гніючае цела натхнення.
Рогат нармальнага дурня.
Бутэлька аблуды.
I папяровыя крылы твайго пакалення.
I Апалонам садраная з Марсія скура —
Гэта, панове,
высокая літаратура.
2. Аліса
Дзяўчынка ў карунках
спявае анёльскую песню.
Стракозы над рэчкаю крэсляць арабскія лічбы.
А човен плыве.
I раўнюткую лінію крэсліць.
I ў хвалях люструюцца
дрэвы, карункі і німбы.
Дзяўчынка ў карунках
і пастар у чорным касцюме.
Над імі стракозы, аблокі
і вокны ў Засвецце.
Сціскаецца час і расцягваецца,
як гума,
I ў свет за люстэркам
знікае карункавы вецер.
Дзяўчынка ўтаропіла ў неба блакітныя вочы.
Яна не патрапіць ніколі на баль каралевы.
А пастар у чорным
паверыць у гэта не хоча,
Вяслом разбіваючы
німбы на хвалях і дрэвы.
Дзяўчынка падзякуе за незвычайную казку
З люстэрка асыплецца выцвілы слой амальгамы.
I што нашы казкі,
алюзіі, німбы і маскі
Прад яснай вітрынаю галантэрэйнае крамы.
Дзве ручкі ў пальчатках
пакручваюць сон-парасонік,
Стракозы мільгаюць, як феі.
Пейзаж пастаральны.
I белым пылком
безнадзейнасць асыпала скроні.
У шлях праз люстэрка, паэце.
У шлях развітальны.
3. Замак Эшэр
Мой замак патанае.
Па сцяне
Расколіна прабегла, як маланка.
Ён для мяне надзейным быў прыстанкам,
Каб паміраць наяве,
жыць у сне.
Загаслі ўсе лампады.
Кажаны
У вітражы запыленыя б'юцца.
I промні дня ў расколіны ліюцца,
Знішчаючы ілюзіі і сны.
Гляджу — у першы і апошні раз —
Пры асвятленні дзённым на пакоі.
Іржа на ланцугах, іржа на зброі,
I там не дыямент блішчыць, а страз.
О, колькі пылу!
Мёртвых матылёў,
Аплыўшых свечак,
павуты і друзу!
Я тут жыла, прымала фей і музаў,
Памерлых каралей і каралёў...
Кідаюцца пад ногі пацукі.
Яны вішчаць, як вязні Тарквек-мады.
I возера ўваходзіць вадаспадам
Праз вокны, не адмкнутыя вякі...
Што ж, прызнаю паразу...
Гэты свет
Трымаўся на святле трапяткім свечак,
Што пакідала ад істот і рэчаў
Бязважкі вытанчаны сілуэт.
Навошта ж мне трымацца за жыццё,
Бязлітаснае ў плоцевасці грубай?
Расколіны ўсё болынаюць.
I кубак
Напоўнены марэннем і асцём.
4. Парцалянавая пастушка
На каміннае паліцы
так высока, так спакойна.
Мерна тахкае гадзіннік,
пыл кладзецца на падлогу.
Не шапчы, што ў іншым свеце
свежы вецер, светла, зорна.
Не шапчы, што на паліцы
не спазнаць сябе, ні Бога.
Парцалянавае цела
разбіваецца так лёгка
Разам з лялечнай красою
і маленькім нашым шчасцем.
I ў аповедзе жыццёвым
застануцца, як апостраф —
Нат не літара, не слова—
выбітныя нашы страсці.
I таму — куды спяшацца!
Ціха дзынькае званочак
Музыкальнага куфэрка,
дзе захоўваюцца зоркі.
А інакшых не пабачаць
парцалянавыя вочы.
I чаго ты, камінар мой,
плачаш горка, гэтак горка?
Ад таго, што недзе — вецер,
недзе — месяц, недзе — воля?
Ад таго, што, як ні пніся
быць найпершым над другімі,
А рукі дзіцячай дотык выпадковы
— і не болей —
I асколкі на падлозе,
а душа, як пыл, над імі.
5. Крошка Цахес.
Прычэсвае фея маленькага злога калеку.
(Адорваюць феі заўсёды маленькіх і злых).
Няшчасны карузлік, асуджаны лёсам на здзекі,
Цяпер ператворыцца
ў талентаў змесцішча ўсіх.
Чужых, не сваіх, зразумела.
А справа якая
Натоўпу, які пакланяцца кароне прывык?
I моўчкі паэт пажаўцелыя сшыткі гартае,
I моўчкі хавае ў шуфляду,
бы ў склеп, чарнавік.
Маленькі карузлік
здаецца прыгожым і дужым.
Уладай надзелены —
мае і вартасці ўсе.
Красуні свой гонар яму прапануюць,
як ружы.
Нашто яму ружы —
ён душы, як цукар, грызе.
А толькі пакіне яго дабрадатная фея —
Імгненна затопчуць,
у вазе патопяць начной.
I зноўку паэт перагортвае аркуш надзеі,
I пырскае новы карузлік на троне сліной.
I фея ўсё тая ж
пачвары расчэсвае космы
I верыць, што ўлада надзеліць яго дабрынёй.
Ніколі не скончыцца гэтая метамарфоза.
I можа, паэт і карузлік
зліваюцца ў ёй.
Ніколі на троне паэт
не застаўся паэтам.
Ніколі на троне карузлік
не выпрастаў горб.
Але распрасцёрты ля колаў бліскучай карэты,
Адны залатыя пантофлі і бачыць натоўп.
