Здароў,
круты, надзённы прыпар!
Тугую напінаю Прыняць —
Страляю променем зары
На досвітку
па Мазыры.
Зноў
даўні мой сусед Браслаў,
Як колісь, да мяне прыслаў
Сваіх ганцоў чорнагаловых
За дапамогай крыгалому.
А смуглатвары Кішынёў
З сваіх зялёных кішанёў
Насыпаў каштаноў калючых,
Пячэ, як сонца, яры люцік...
Я знаю радасці цану,
Вучуся шчодрасці у неба.
Ледзь возьмецца па дзень — цягну
Са свежым словам цяжкі невад.
Слаўлю чысты абрус,
толькі што пакачаны качалкай,
каляны,
калі яго маці ў нядзелю раніцай
засцілае на стол шырокі.
Нетаропка рагі распраўляе —
на парадку усе чатыры,
потым махры разблытвае,
i яны, ільняныя, мяккія,
чапляюцца за шурпатыя пальцы.
Нарэшце пачэснае месца
зямным i надзённым богам
займае жытнёвы бохай.
I абрус, як кляновы ліст
з пражылкамі складак,
бо качаўся ў чатыры столкі,
настольнікам робіцца...
Падталі памалу глыжы,
сонца пагляд
у яры скіраван.
Ралля ляжыць
нядоенай каровай.
Песня жаўранка,
як пароль
трэцяй партызанскай вясны.
Дзень малады
пераступіў нарог...
Малады сувязны
цягне са студні вядро,
ваду спакойную
ставіць па зруб
(лясны раён —
зацішна ад вятроў),
вядро рыбінай цяжкай
вырываецца з рук.
Рыпіць перасохлы вочап.
Сувязны лакцём
засланяе вочы:
у поўным вядры
ільдзінкі i сонца.
Цішыня за ўсім
насцярожана сочыць.
Паветра ўдыхнуўшы,
хлопец дзьме
на ільдзінкі —
б'юцца ў клёпкі са звонам,
яшчэ адзін уздых ягоны —
сонца, як перагрэтая медзь,
у сценку драўляную стукае мякка.
Нагбом
з поўнага
п'е партызан са смакам —
толькі ходзіць кадык.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Тады
хлопцу ўшацкаму столькі год
было,
колькі сёння мне.
Па вясне,
калі адгрыміць крыгаход,
аб наступленні цяпла
папярэдзіць гром
і сонца смех,
і аблачынак апошні снег
п'ю з неба,
як з поўнага кубка,
нагбом,
бо сувязны не дапіў...
Успаміны —
неўзарваныя міны —
гулам матора
ўзарваў самалёт.
Я лячу ў сорак першы год.
Курс на зніжэнне бяром.
Зарослы травою мірнай
аэрадром.
Як недаспелы агрэст
на зубах,
да аскоміны
Брэст
мне вайною запах...
Дзюбку цягне з гнязда птушаня,
просіць есці.
Прыкідваецца цішыня!
Я сплю.
Мне прачнуцца трэба:
убачу наўсцяж не бухматыя дрэвы —
выбухаў цяжкіх слупы
i неба позірк, ад жаху сляпы...
Зямля не ад сонца парэпалася...
Аперазалася
крэпасць
патранташам тугім Мухаўца —
хопіць патронаў
выстаяць да канца!..
He!
Я не сплю —
гэта ўспамінаў
узарваныя міны...
Можна спакойна брысці па Брэсце,
сёння ён у турысцкім зялёным берэце
каштаноў i кляноў бухматых...
Ідуць маладыя салдаты,
Яны —
аднагодкі вайны...
Халадком патыхае вячэрнім...
Сонна ціўкае шчачаня...
Брэст 22 чэрвеня.
Цішыня...
Гналі роднай зямлёй палонных.
Смерць,
як лехі,
калоны палола.
Ля знаёмага шчырага бору,
Дзе ігліца падсохла,
як порах,
Дзе карэннем спавіты сцежкі,
Крок
салдат сінявокі прыспешыў.
I, сабраўшы апошнія сілы,
Ірвануўся
у верас сіні.
Верас сіні
паплыў кругамі...
Дзе сасонка на горку кульгае,
Птушкі
цёплае лета хвалілі,
Злыя кулі
лічылі хваіны...
За прыгоркам бацькоўская хата.
Абкульгала сасонка салдата...
Пад рукой крывянеюць суніцы.
Гэта мроіцца
альбо сніцца?..
За балотам
вёска на выспе.
Жыта шнур каля хаты выспеў.
Набіваецца ў вушы шоргат..
Маці круціць
цяжкія жорны...
Толькі шоргат
цішэе,
цішэе,
Растае ў разнабоі птушыным...
Распрастаўшыся,
лезуць з кішэні
Каласкі недаспелага жыта.
Не, ты не толькі ў арнаменце тым,
Што на салодкай цукерцы.
Матчынай мовы
словам святым
Жывеш ты ў сыноўнім сэрцы.
Вецер твой хмеліць мне галаву,
Ён пахне аерам, кронам.
Дазволь падзяліць мне, пакуль жыву,
Турботаў тваіх хоць кроплю.
Братоў i сясцёр не кідала ў бядзе,
Грозная ў бітве i ў працы.
Маці,
не сорамна анідзе
Сынам тваім называцца.
Сляпы да цябе дапаўзу да дня,
Намацаю сцежку рукамі.
Сосны спрадвечныя мне зазвіняць
Купалаўскімі радкамі...
Ёсць дзверы
для важнасці большай —
падвойныя
У калідоры —
яшчэ калідор.
Панура прапусцяць цябе,
як канвойныя,
У кабінет,
дзе для рэха прастор.
Аглухлі,
стаяць непадступнымі дотамі,
Hi слёзы,
ні смех
не прапусцяць яны...
Я ж дзверы люблю,
што ад слабага дотыку
Гудуць, як мембраны з трывожнай сасны.
Неаблямцаваныя,
Недубовыя,
Спакою не ведаюць i па начах,
Дзверы звычайиыя,
філянковыя,
Як ва Ўладзіміра Ільіча.
Праезд на цэнтральнай вуліцы
Грузавікам забаронены...
То промнем ляціць, то крывуліцца,
Цямнее крылом вароненым.
Па ёй легкавушкі пабліскваюць,
Нібыта багоўкі пярэстыя.
Аб'езды шукаюць блізкія
Грузавікі- пярэстары.
Хіба ў ix турбот паменела?
Глядзелі ж на ix з пашанаю,
Калі да цэнтральнай з каменнямі,
З гарачым асфальтам спяшаліся.
Будзілі руіны сонныя,
Гулі працавітым вуллем.
Тады па цэнтральнай сённяшняй
Была ім зялёная вуліца.
З асфальтам імчацца ізноў яны
Завулкам з ліповымі скронямі.
Закончаць, вуліцу новую —
I там ім —
праезд забаронены.
Івану Бурсаву
Задоўга да Кубінскай рэвалюцыі
Хадзілі дзед i прадзед барадатымі,
За бараду даўгую ды калючую
Сабе такое прозвішча сасваталі.
Калолі неба шапкі вастраверхія,
Былі ў царквы i ўлад як злыя пасынкі —
Дзяды дзядоў хадзілі стараверамі,
Бароды гладзілі чарней ад засланкі.
Дзяды лязо сякеры пальцам краталі —
Аж рэха пушчамі ляцела з ёкатам,
Хадзілі гайдукамі барадатымі,
Аблокі грэлі панскімі маёнткамі.
Бароды моклі i ў карцах i ў конаўках,
Іскрынка імі ад вятроў затулена.
З традыцыяй бунтарская, неспакойнаю
Усе бароды
з роду Барадулінаў.
На чацвярэньках поўзаў на парозе йшчэ,
А ўжо насіў я з барадою прозвішча...
Стагоддзі — старадрэвіны рыпучыя...
Я помню бацьку у часіны грозныя:
Цямнее барада суровая пушчаю,
А зубы там, бы ў ельніку бярозы.
Вы барадатага мяне не бачылі?
Дыміць тытунь у піпцы прэлай купаю.
I бараду, што атрымаў у спадчыну,
Я сёння гладжу, горды,
разам з Кубаю...
