Нечаканая думка прымусіла замерці: а яго маці хіба мадэль? Віктар адагнаў думку, але яна вярнулася, і ён зразумеў — не схавацца ад яе. Так, былі ў мінулым годзе на рэчцы разам, то і ў маці жывот не вельмі каб... Пісягі на ім... Маці толькі ўсміхнулася, калі прыкмеціла кароткі сарамлівы позірк Віктара:
— Што? Расцягнуў мой жывот, пакуль сядзеў там, а цяпер дзівішся? — засмяялася так шчасліва, быццам галоўнай мэтай жыцця было нарадзіць, а што жывот расцягнуўся, што пісягі на скуры — то як ордэнскія планкі.
І Віктару стала вельмі ўтульна. Тады ён упершыню паглядзеў на маці як на жанчыну, а на бацьку — як на мужчыну. І ўпершыню пабачыў праяўленне іх пачуццяў — праз кароткія дотыкі, погляды, праз іх дураслівасць у вадзе...
Калі б маці распранулася цалкам — хіба яна была б прыгожай?
Не, Віктар не ўяўляў маці аголенай, не мог... Іншае ўяўленне да халоднага ліпкага поту працяла свядомасць: вось так, як Віктар назірае за гэтай невядомай яму парай сталых людзей, нехта недзе назірае за яго маці...
Не, гэта немагчыма. Чаго ён так разнерваваўся? Маці ніколі не паедзе сюды — ён чуў, як яна казала пра гэта месца — «публічны бераг». Па-другое, яна ніколі не стане пераапранацца вось так. І па-трэцяе, у каго ў горадзе яшчэ ёсць тэлескоп? Хто яшчэ мог дадумацца да такой ідэі? Няма ў сеціве падобнага сайта. А адначасова двум у адным месцы не магла прыйсці такая ідэя... Дарэмна ён распсіхаваўся. Але хопіць на сёння! Два выдатныя відэаролікі. Толькі фон музычны падабраць. Ды адзін ролік побач з другім паставіць! Назваць, напрыклад, «Кантрасты». Цікава будзе...
Удаўся дзень! Першы раз — і адразу два такія сюжэты. За месяц можна пад сотню замалёвак зрабіць. І пра балкон не забывацца...
Тэлескоп Віктар, як і планаваў, пакінуў у Лёшкі. Той і пытацца не стаў нічога. Вось дзе надзейны чалавек.
Дзіўна, але ўсе хваляванні зніклі, калі сеў за камп’ютар. Зноў тыя самыя жывыя людзі на беразе сталі звычайнымі кадрамі, з якімі трэба працаваць: нейкія выразаць, каб не зацягваць, нешта і месцамі памяняць... Працаваў гадзіны дзве, запусціў праграму перазапісу фармату — яна доўга працуе, пайшоў на кухню.
Бацька глядзеў баявік — Сцівен Сігал у галоўнай ролі. Віктар любіў гэтага акцёра і яго фільмы. Гэткі твар непранікальны, мужны. А позірк... Ды і фільмы цікавыя. Прысеў і сам на канапу, хоць фільм гэты ўжо глядзеў.
— Ідзі ў маці папытайся, мо яна гарбату будзе, — сказаў бацька.
Маці ад гарбаты не адмовілася — яна глядзела свой чарговы серыял. Віктар зрабіўў, паклікаў. Якраз пад рэкламу маці прыйшла на кухню.
— От, вам толькі б баявікі глядзець! Забіваюць, рэжуць, душаць, — скрывіла яна вусны.
— У сённяшніх серыялах крыві не меней, — спакойна заўважыў бацька.
— Ну, ты не глядзіш, то не кажы. Тут во адзін за другім... Божачка мой...
— Тут жа гульня, — усміхнуўся бацька. — Лепш такі баявік паглядзець, чым адзін выпуск «Надзвычайных здарэнняў».
— Што ты раўняеш? Там — жыццё. І ў серыялах — жыццё.
— У тым і справа, — бацька рэзка сеў (ён паўляжаў на канапе), узяў кубак з гарбатай. — Вось гэты баявік ад пачатку — кіно. Тут усё па законах жанру: гінуць толькі дрэнныя ды другасныя. Галоўныя героі — добрыя і заўсёды ў апошні момант перамагаюць. Тут — шчаслівы канец. Галоўная думка: дабро перамагае зло...
— І ў серыялах так! — запярэчыла маці.
— Трошкі не так, — адказаў бацька. — Там забіваюць, гвалцяць, труцяць — і хочуць, каб мы верылі, што так бывае сапраўды. Што сапраўды ў жыцці не бывае без бандытаў, без падману, без здрадніцтва сяброў і каханых. І дабро далёка не заўсёды перамагае...
— Мне лепш так глядзець, чым бясконцую страляніну.
— Ну, няхай і лепш... Вунь сёння паўгадзіны таму паказвалі, як аўтобус насмерць збіў жанчыну.
— Я бачыла.
— Вось... Добра гэта?
— Паказалі, ды і ўсё, — паціснула плячыма маці, але адчувалася, што яна гатова прызнаць, што бацька ўсё ж слушна кажа. — Я не глядзела надта.
— А гэты выпадак тры разы на дзень паказвалі, — разгарачыўся бацька. — І гэта страшна! Страшна, што смерць чалавека, сапраўдную смерць — паказваюць як відовішча! Застаўся адзін крок: паказваць смяротную кару па тэлевізары, як у сярэднявеччы!
— Ды не крычы, я разумею...
— Ды я не крычу, — пацішэў бацька. — Што людзі хочуць бачыць, тое ім і паказваюць...
— Няўжо, людзям цікава бачыць чыюсьці смерць? — запытаўся зацікаўлена Віктар. — Чаму даўней прыходзілі глядзець смяротную кару на плошчу?
— Смерць заўсёды была адной з самых загадкавых таямніц для чалавека. Момант пераходу ад жыцця да смерці хваляваў і будзе хваляваць... Адна справа, калі памірае чалавек хворы, і зусім іншая, калі вось ён быў жывы і здаровы, а ўпала гільяціна — пакацілася галава...
— Уй, ты пачнеш зараз, — чмыхнула маці. — Дай спакойна папіць.
— Добра, не буду, — паабяцаў бацька, але дадаў для Віктара: — Думаю, што людзі ўсялякія жудасці таму прагнуць глядзець, што самі знаходзяцца па гэты бок, у бяспецы. Гэта і супакойвае, і дае адчуванне асабістай упэўненасці: вось, там такая бяда, а я ў фатэлі...
— Дык што дрэннага ў гэтым? — паціснуў плячыма Віктар.
— Блага тое, што ад сузірання знікае суперажыванне. Ты прывыкаеш да чужой бяды. Яна робіцца фактам, але фактам экранным, відовішчным. З другога боку, гэта кшталту наркотыка: калі ў цябе нешта дрэнна ў жыцці — паглядзі «Надзвычайныя здарэнні» — адразу лягчэй стане. Атрымліваецца замкнёнае кола...
